Beslenmemizdeki Küçük Değişiklikler Çevrenin Korunmasına Yardımcı Olabilir

Her gün yediğimiz yiyecekler bizi hayatta tutar, ancak aynı zamanda büyük sağlık ve çevresel maliyetlere (kalp hastalığı, karbon emisyonları, toprak bozulması ve daha fazlası) neden olabilir. 

Nature Food'da yayınlanan yakın tarihli bir araştırma, insanların yiyecek seçimlerinde yaptığı küçük değişikliklerin hem sağlığa hem de gezegene çok büyük faydalar sağlayabileceğini ortaya koyuyor.

Araştırmaya göre bir kişinin günlük kalori alımının yaklaşık yüzde 10'unu değiştirmekle, bir kişinin gıdaya dayalı çevresel ayak izini yüzde 30'un üzerinde azaltabilir.

Araştırmacılar sağlığı destekleyen çevresel açıdan sürdürülebilir gıdaları belirlemek için sağlık temelli beslenme ile bireysel gıdaları değerlendirmek, sınıflandırmak ve önceliklendirmede kullanılan 18 çevresel göstergeyi bir araya getirdiler.

Çalışmada 5.853 gıdanın kazanılan veya kaybedilen sağlıklı yaşam dakikalarında marjinal sağlık etkilerini ölçmek için Sağlıklı Beslenme Endeksi (HENI)'ni geliştirdiler.

Sağlık Beslenme Endeksi (HENI) olarak tanımlanan belirli bir gıda veya karışık yemeğe atfedilebilen sağlık yükü, 15 besin risk faktörünün (DRF) birleştirilmesiyle hesaplanır. HENI referans gıda miktarı başına kazanılan (+) veya kaybedilen (-) sağlıklı yaşam dakikalarını ölçen tek bir skordur.

 İlginç bir şekilde, araştırma sonuçları yalnızca birkaç gıda kategorisi için açık ve genelleştirilebilir çıkarımlar sunuyor. Kahvaltılık sandviçler, hamburgerler ve kırmızı et için HENI puanları neredeyse negatiftir ve bu gıdalardan ek porsiyon yemenin sağlığa zararlı olduğunu gösterir. Öte yandan, fındık ve fıstık ezmeli ve jöleli sandviçler (fındık içeriğinden kaynaklanır), baklagiller, deniz ürünleri, meyveler, yenmeye hazır tahıllar ve nişastalı olmayan sebzelerin tüketimini artırmak, sağlık açısından faydalıdır. Bu yiyeceklerin pozitif HENI skorları vardır.

Buna paralel olarak ekip, bu binlerce gıda maddesinin çevresel etkilerini değerlendirdi. Çevredeki su sistemleri üzerindeki etkilerden, ürünleri büyütmek veya paketlemek için gereken nadir minerallere ve üretimin neden olduğu yerel hava kirliliğine kadar gıda üretiminin çevreye etkisini incelediler.

İnsanların sağlığı için iyi olan birçok gıda aynı zamanda çevreye karşı da nispeten nazikti. Hesapladıklarına göre bir porsiyon dana yahnisinin karbon maliyeti yaklaşık 22.53 km’dir.

Araştırma bulguları, küçük hedefli ikamelerin, aynı anda dramatik besin değişiklikleri gerektirmeden önemli sağlık ve çevresel faydalar elde etmek için uygulanabilir ve güçlü bir strateji sunduğunu göstermektedir.

Bu çalışma şunu söylüyor “besin bileşiminde gerçekten büyük değişiklikleri yapmasak bile küçük değişiklikler ile yine de oldukça büyük kazançlar elde edebiliriz". 

Kaynak

Stylianou KS, Fulgoni III VL, Jolliet O (2021). Small targeted dietary changes can yield substantial gains for human health and the environment. Nature Food, 2, 616–627