Çay Kültürü

Çay Kültürü UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listelerinde Yerini Aldı

Birleşmiş Milletler, çayın sürdürülebilir üretimini, tüketimini ve ticaretini destekleme ve özellikle kişi başı tüketimin nispeten düşük olduğu çay üreten ülkelerde talebi artırmaya yönelik çalışmaları teşvik etme amacıyla 21 Mayıs'ı Uluslararası Çay Günü olarak belirlemiştir. Çay Günü ilan edilmesinden önce 15 Aralık tarihi, çay üreten ülkelerde Uluslararası Çay Günü olarak kutlanıyordu.

Çay Kültürünün, UNESCO Somut Olmayan Kültürel Miras Listelerinde yer alma süreci: Somut Olmayan Kültürel Mirasın Korunması Hükûmetler Arası Komitesinin 17. Oturumu Fas’ta gerçekleştirildi.

Başkent Rabat’ta 28 Kasım – 3 Aralık 2022 tarihleri arasında düzenlenen toplantıda 29 Kasım 2022 tarihinde Geleneksel Ahlat Taş İşçiliği Türkiye’nin Acil Koruma Gerektiren Somut Olmayan Kültürel Miras Listesine alındı. 1 Aralık 2022 tarihinde ise çok uluslu olmak üzere toplam üç unsurumuz İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsilî Listesine kaydedildi.

“İpek Böcekçiliği ve Dokuma için İpeğin Geleneksel Üretimi” Afganistan, Azerbaycan, İran, Tacikistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Türkiye’nin çok uluslu dosyası olarak Temsilî Listeye kaydedildi.

 “Nasreddin Hoca/Molla Nesreddin/Molla Ependi/Apendi/Afendi Fıkra Anlatma Geleneği” ise Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan, Özbekistan ve Türkiye’nin çok uluslu dosyası olarak Temsili Listeye kaydedildi.

 “Çay Kültürü: Kimlik, Misafirperverlik ve Sosyal Etkileşim Sembolü” de Azerbaycan ve Türkiye’nin çok uluslu dosyası olarak Temsilî Listede yerini aldı.

Bu üç unsurun kaydedilmesiyle Türkiye’nin Somut Olmayan Kültürel Miras Listelerinde yer alan unsur sayısı yirmi beşe yükselmiştir.

Türkiye’nin Somut Olmayan Kültürel Mirası Listesi

1.    Meddahlık Geleneği (2008)
2.    Mevlevi Sema Törenleri (2008)
3.    Âşıklık Geleneği (2009)
4.    Karagöz (2009)
5.    Nevruz (Azerbaycan, Hindistan, İran, Kırgızistan, Özbekistan ve Pakistan ile ortak dosya (2009) (2016 yılında dosya Afganistan, Azerbaycan, Hindistan, Irak, İran, Kazakistan, Kırgızistan, Özbekistan, Pakistan, Tacikistan ve Türkmenistan katılımı ile genişletilmiştir)
6.    Geleneksel Sohbet Toplantıları (Yaren, Barana, Sıra Geceleri ve diğer, 2010)
7.    Alevi-Bektaşi Ritüeli Semah (2010)
8.    Kırkpınar Yağlı Güreş Festivali (2010)
9.    Geleneksel Tören Keşkeği (2011)
10.  Mesir Macunu Festivali (2012)
11.  Türk Kahvesi ve Geleneği (2013)
12.  Ebru: Türk Kâğıt Süsleme Sanatı (2014)
13.  İnce Ekmek Yapımı ve Paylaşımı Geleneği: Lavaş, Katrıma, Jupka, Yufka (Azerbaycan, İran, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye ile ortak dosya) (2016)
14.  Geleneksel Çini Sanatı (2016)
15.  Bahar Bayramı Hıdırellez (Makedonya ile ortak dosya) (2017)
16.  Dede Korkut-Korkut Ata Mirası: Kültürü, Efsaneleri ve Müziği (Azerbaycan ve Kazakistan ile Ortak Dosya, 2018)
17.  Geleneksel Türk Okçuluğu (2019) 
18.  Minyatür Sanatı (Azerbaycan, İran ve Özbekistan ile Ortak Dosya) (2020)
19.  Geleneksel zekâ ve strateji oyunu: Togyzqumalaq, Toguz Korgool, Mangala / Göçürme (Kazakistan ve Kırgızistan ile Ortak Dosya) (2020)
20. Hüsn-i Hat, Türkiye’de İslam Sanatında Geleneksel Güzel Yazı (2021)
21. Çay Kültürü: Kimlik, Misafirperverlik ve Toplumsal Etkileşim Sembolü (Azerbaycan ile ortak dosya, 2022)
22. İpek Böcekçiliği ve Dokuma için İpeğin Geleneksel Üretimi (Afganistan, Azerbaycan, İran, Tacikistan, Türkmenistan ve Özbekistan ile ortak dosya, 2022)
23. Nasreddin Hoca/Molla Nesreddin/Molla Ependi/Apendi/Afendi Kozhanasyr Fıkra Anlatma Geleneği (Azerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan, Tacikistan, Türkmenistan, Özbekistan ile ortak dosya, 2022)

UNESCO Acil Koruma Gerektiren Somut Olmayan Kültürel Miras Listesi

24. Islık Dili (2017)
25. Geleneksel Ahlat Taş İşçiliği (2022)

Kaynak
UNESCO
Photo: Moren Haber