Yan Etkisi Olmayan Aşı Etkisiz midir?

İlaçlarda olduğu gibi çoğu aşının yan etkileri vardır ve  üretilen Covid aşıları da farklı değildir. Günümüzde yaygın olarak kullanılan Covid19 aşıları Sinovac, Sputnik-V, Oxford/AstraZeneca, Biontech/Pfizer ve Moderna’dır.

İnsanlar aşı olduktan sonra aşı yerinin ağrımasının yanında yorgunluk, baş ağrısı, ateş veya mide bulantısı yaşarlarsa, bunlar bağışıklık sisteminin gerektiği gibi çalıştığına dair işaretler olarak görülebilir. 

Peki eğer bağışıklık sistemi yapması gerekeni yapıyorsa, yan etkilerin olmaması bağışıklık sisteminin bizi korumaya hazır olmadığı anlamına mı gelir?

İçiniz rahat olsun, böyle bir şey yok. Pfizer tarafından yürütülen aşı klinik denemeleri, katılımcıların % 50'sinin deneme sırasında önemli yan etkiler yaşamadığını, ancak katılımcıların % 90'ının virüse karşı bağışıklık geliştirdiğini gösteriyor. Diğer taraftan Moderna, aşısı ile ilgili yaygın yan etkilerin on kişiden birinde görülebileceğini söylüyor, ancak aşı, kullananların % 95'ini koruyor.  Hal böyle olunca yan etkilerin görülmemesi bağışıklık sistemi bir aşı tarafından tetiklendiğinde sistemin virüslere karşı koruyucu bağışıklık geliştirdiği göz önüne alınarak açıklanabilir.

Doğuştan gelen ana bağışıklık sistemi virüs proteinine anında tepki verir.  Başlıca belirtileri ateş ve ağrı olan iltihaplanmayı başlatarak ona karşı bir saldırı başlatır. Dolayısıyla, insanların aşı olduktan bir veya iki gün sonra yaşadıkları yan etkiler doğuştan gelen bağışıklık tepkisidir.

Doğuştan gelen bağışıklıkta görev alan savunma hücreleri, bireyin kendi hücreleri ile patojenleri birbirinden ayırt edebilir, böylece bireyin sağlıklı hücreleri zarar görmez.

Herhangi bir aşılamanın nihai amacı uzun süreli özel bağışıklık yanıtının ikinci dalı olan adaptif bağışıklık etkinleştirilerek elde edilir. Uyarlanabilir bağışıklık, doğuştan gelen bağışıklık bileşenlerinin yardımı ile tetiklenir ve daha sonra virüse maruz kalındığında enfeksiyona karşı koruma sağlayan T hücrelerinin ve antikorların oluşmasıyla sonuçlanır.

Bazı insanlarda hem doğuştan gelen hem de adaptif bağışıklık sistemlerinin bu enflamatuar tepkisi abartılır ve bir yan etki olarak ortaya çıkar. Diğerlerinde ise bağışıklık sistemi normal çalışmasına rağmen, gözle görülür yan etkilere neden olabilecek seviyelerde değildir. Her iki durumda da virüse karşı bağışıklık sağlanır.

Aşının yan etkileri, aşının etkinliğinin bir ölçüsü olarak alınmamalıdır. Aşılara verilen çeşitli bağışıklık tepkisine rağmen, çoğu insan, yan etkilerin varlığı, yokluğu ve ciddiyetine bakılmaksızın aşılama sırasında koronavirüse karşı bağışıklık kazanır.

Kaynak:

sciencealert

Didn’t Get Any Vaccine Side-Effects? That Doesn’t Mean It’s Not Working

Görsel: Steven Cornfield-Unsplash