Eski Türklerde Bolluk Ve Bereket Uygulamaları

Bolluk ve bereket uygulamaları, en eski çağlardan beri karşımıza çıkmaktadır. Türk halk kültüründe bolluk ve bereket inancı en üst seviyeden birindedir. İslamiyet öncesi Türk çalışmalarında doğa çok kıymetli bir yerdeydi. Evler kutsal sayılırdı.
Bolluk ve bereket uygulamaları yeni yılda başlar baharda sürer ve hasat zamanı zirveye çıktığına inanılırdı. İslamiyet öncesi Türk kültüründe doğanın insanlar ile konuşma biçiminin doğa sembollerinden geçtiğine inanılırdı. Örneğin o sene ardıç ağacı doluysa bereketli bir senedir.

Kamlık izlerine de rastlayacağımız çalışmalar senenin sonunda yapılır ve bir senenin bereketiyle geçeceğine inanılırdı.

Anadolu’da bolluk-bereket getireceğine inanılan bitkiler ve bazı uygulamalar şöyle sıralanabilir;

- Evde çörek otu bulundurmak bereketi artırır. Ufak bir beze çörek otu sarılıp içinde erzak olan torbalara konur. Çörek otu eşyaların altına bereket olsun diye konur.
- Çantada iğde taşımak cüzdanın bereketi artırır.
- 7 çeşit bakla bir çaputun ya da cam kavanozun içine konulur. Evin mutfağına yerleştirilir.
- Bir cam şişenin içine pirinç, defne ve iğde konulur.
- Boz kulak çiçeği eve bolluk getirir.

- Bolluk bereket için duvara karaçalı asılır.

Nar, anadolu’da kullanıldığı her dönemde bolluk ve bereketi simgelemiştir. Dönemin bereket tanrıçası olarak ifade edilen kült hangisi ise onun elinde ya da etrafında nar figürüne yer verilir. Nar, doğumu ve çoğalmayı da temsil eder. Bereketli olması, birin bin olması halidir. Nar, incir ve üzüm gibi tek köke bağlı, çok taneli bir bitki olarak bereketi simgeler.

Anadolu’da meyvelerin bolluk-bereket getirdiğine ilişkin inançlara şöyle örnek verebiliriz:

- Elma ve nar zürriyeti simgeler. Rüyada nar görmek, nesil bereketi olarak yorumlanır.

- Yılbaşında kapının önünde nar kırılınca evin bereketi artar.

- Nar zamanı nar yerken narın tanesinin yere düşmesi bereketin az olacağına işarettir.

- Ayvanın çok olduğu mevsim bereketli olur.

Soğan, iç içe geçen kabuklarıyla sürekli dışa doğru büyümeyi simgelerken; sarımsak, tek bir kökten çoğalan taneli içyapısıyla yine çokluk ve bolluğun simgesi olmuştur. İslamiyet öncesi Türk kültüründe izlerini bulabileceğimiz, kötü güçlere karşı koruma özelliğiyle donanmış olan soğan ve sarımsak; Türk mutfağındaki vazgeçilmez konumlarından dolayı da bolluk-bereket sembolü olmuşlardır.

Anadolu’da bolluk ve bereketin zamanı, sabah güneşinin doğduğu anlardır. Aydınlık karanlıktan yeğ tutulmuş, önemli işler öğleden sonra yapılmayarak, gündüzün hayır ve bereketinden yararlanılmaya çalışılmıştır.

Kaynak

Makale

https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/255345
Görsel: Melodie/Pinterest