Bayburt'un Ödüllü Müzesi BAKSI: Bir hayali gerçekleştirmek

Baksı Müzesi Bayburt’a 45 km uzaklıkta, Çoruh Vadisi’ne bakan bir tepenin üzerinde bulunuyor. Çağdaş sanatlar ile geleneksel el sanatlarını birleştiren müze, Bayburtlu akademisyen ve sanatçı Prof. Dr. Hüsamettin Koçan tarafından kurulmuş özel bir sanat müzesi.

Baksı, Kırgız Türkçesi’nde şaman anlamına geliyor. Müze için Baksı isminin seçilmesi, Baksı'nın Bayraktar Köyü’nün eski adı olması ve şaman sözcüğünün “şifacı, yardımcı, koruyucu” gibi anlamlarının, müzenin misyonlarıyla örtüşmesinden kaynaklanıyor.  Halk arasında yakın zamana kadar sürdürülen bazı alışkanlıklar, köyün uzak geçmişte şaman geleneğinden beslendiğini düşündürüyor. Öyle ki o bölgenin adetlerinin yansıması olarak Müze’de köylülerin “Huykaçıran” olarak adlandırdıkları ve köydeki çocukların iyi huylu olması, kötü huylarından kurtulmaları için etrafında dolandırıldığı bir ağacın fotoğrafı bulunmakta ve bu ağaç şuan müze tarafından himaye ediliyor.

Sergi salonları, depo müze, atölyeler, konferans salonu, kütüphane ve konukevi gibi bölümlere sahip olan müze 40 dönümlük bir alanda kurulu. Bulunduğu tepeden Çoruh Vadisi'nin manzarasıyla doğa severleri karşılıyor. Kurucusu Hüsamettin Koçan’ın memleketi olan bu bölgenin üzerine kurulu olan müze, sanatçının doğduğu topraklara yaşam birikimini taşıma çabasının bir sonucu olarak 2010 yılında devlet desteği olmadan tamamlanmış ve ziyaretçilere açılmış. 2012 yılında da çeşitli sanatçıların özel eserlerinin bulunduğu Depo Müze bölümü açılıyor.  

Hüsamettin Koçan müzenin kendisi için anlamını bir röportajında:

“Baksı müzesi bavulumdur geri döndüğüm. Babam iki yılda bir gelebildiği köyüne döndüğünde ‘O kadar güzeldi ki bir defa da ben dönmek istiyorum’ diye düşündüm. Gurbetçi çocuklarının hasret dolu bekleyişlerine son vermek, sanatı doğduğu yere getirmek ve göçü önlemeye katkı sunmak için projeyi başlattım.” Sözleriyle ifade ediyor.
 

Baksı Müzesi çağdaş sanat eserleri koleksiyonlarını barındırmakla birlikte; yoğun göç veren Bayburt’ta gurbetin, kaybolan geleneklerin, unutulan değerlerin neden olduğu sorunlara ve sonuçlara bir çözüm arayışı olarak geleneksel dokulara da hak ettikleri yeri vermektedir. Bunun bir örneği olarak gelenekselle çağdaşı aynı zamanda buluşturmayı amaçlayan müzede Bayburt’un geleneksel kıyafetini oluşturan Bayburt Ehramı, yüzyıllık tahta cami şerifeleri ve dokuma kilimler sergilenmektedir.

Müze, Kültür turizmi aracılığıyla bulunduğu bölgeye istihdam sağlayarak, o bölgede yaşayan insanlara imkânlar sağlayan, eğitim veren, o topraklarda yaşamayı bir sevinç haline getirmek isteyen bir müzedir. Müzeye sahip çıkanlar o bölgede yaşayan köylüler olup, vakıf tarafından her sene Doğu Karadeniz bölgesinde eğitimini sürdürmekte olan öğrencilere şeffaf bir şekilde eğitim bursu verilmektedir.  

Müze, 2013-2014 Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi tarafından verilen 2014 Yılı Avrupa Konseyi Müze Ödülü ve 2014 yılında TBMM tarafından verilen TMBB Onur Ödülü başta olmak üzere pek çok ödüle nail olmuştur.

---

Görseller:
Moren Haber Ajansı
Kaynaklar:
BAKSI.org
Bayburt.gov
Kültürportalı.gov