Glifosat Risk Değerlendirmesi

Avrupa Gıda Güvenliği Kurumu (EFSA), 6 Temmuz 2023 tarihinde yayımladığı basın açıklamasında, “Glifosatin Risk Değerlendirmesine İlişkin Emsal İncelemesi” sonuçlarını paylaştı.

EFSA ve AB Üye Devletleri, aktif madde glifosat için bir risk değerlendirmesi ve akran incelemesi gerçekleştirmişti.

Bu çalışma bir pestisitin en kapsamlı ve şeffaf değerlendirmesidir. Çalışma, EFSA ve AB Üye Devletleri, insan ve hayvan sağlığı ve çevre ile ilgili binlerce çalışmayı dikkate alarak ve EFSA'dan düzinelerce bilim insanını ve Avrupa'daki ulusal yetkilileri dahil ederek bugüne kadar yürütmüştür. Risk değerlendirmesine ilişkin taslak belgeler, sürecin farklı aşamalarında kamuya açık hale getirilmiştir.

İncelemede yer alan başlıca bulgular aşağıdaki şekildedir:

- EFSA, glifosat aktif maddesinin insanlar ve hayvanlar veya çevre için oluşturduğu riske ilişkin risk değerlendirmesinin emsal incelemesinde, glifosatın onayına veya onayının yenilenmesine engel olabilecek herhangi bir kritik endişe alanı tespit etmemiştir.

- 2022 yılında Avrupa Kimyasallar Ajansı (European Chemicals Agency - ECHA) glifosat için bir tehlike değerlendirmesi yapmış ve kanserojen, mutajen veya reprotoksik bir madde olarak sınıflandırılması için bilimsel kriterleri karşılamadığı sonucuna varmıştır. EFSA, glifosatla ilgili AB risk değerlendirmesinin amaçları doğrultusunda ECHA'nın tehlike sınıflandırmasını kullanmıştır.

- Ekotoksikoloji ile ilgili olarak, veri paketi, önerilen 23 glifosat kullanımından 12'sinde memeliler için yüksek uzun vadeli risk belirleyen ihtiyatlı bir risk değerlendirme yaklaşımına izin verdi.

Glifosat Nedir?

Glifosat, herbisit ürünlerinde yaygın olarak kullanılan bir etken maddedir. Glifosat bazlı pestisitler (glifosat içeren formülasyonlar) ve diğer kimyasallar yardımcı formüller olarak) tarım ve bahçecilikte ekili mahsullerle rekabet eden yabani otlarla mücadelede ve diğer kullanımların yanı sıra demiryolu hatlarının bakımında kullanılır.

AB'de pestisitlerin güvenirliği nasıl değerlendiriliyor?

AB mevzuatı uyarınca, pestisitlerin güvenirliğini kanıtlama yükü, ürününü piyasaya sürmek (veya varlığını yenilemek) isteyen şirkete aittir. Adayların, diğer gerekliliklerin yanı sıra, bir dizi zorunlu çalışmayı içeren bir dosya sunmaları ve son 10 yılda yayınlanan bilimsel çalışmaların literatür taramasını yapmaları gerekmektedir.

Düzenleyici makamlar tarafından hem mevcut hem de yeni aktif maddelerin değerlendirilmesi aşamalı bir yaklaşım ile yapılır:

1. Her madde için başvuru sahibi tarafından sunulan dosyaya dayalı olarak bir ilk taslak değerlendirme raporu (DAR) veya yenileme değerlendirme raporu (RAR) atanmış bir raportör tarafından hazırlanır.

Glifosat durumunda, dört Üye Devlet: Fransa, Macaristan, Hollanda ve İsveç. ortaklaşa raportör olarak hareket eder.

2. DAR veya RAR hazırlanıp gönderildikten sonra EFSA, ilgili tüm tarafların RMS tarafından yürütülen çalışmaları incelemesine, yorum yapmasına ve risk değerlendirmesi için ilgili gördükleri ek bilimsel kanıtları ve akademik çalışmaları vurgulamasına olanak tanıyan bir halkla istişare yapılır. Halkla istişarenin ardından gerekirse başvuru sahibinden ek bilgi talep edilebilir.

3. RMS, halkın görüşünün ardından DAR/RAR'ı günceller ve EFSA ve tüm Üye Devletler tarafından yapılan akran değerlendirmesi başlar.

4. EFSA, aktif madde hakkında bir sonuç raporu hazırlar.

EFSA Sonucu, maddenin AB'nin onaylanmış aktif maddeler listesine dahil edilip edilmeyeceğine karar verirken Avrupa Komisyonu ve Üye Devletleri bilgilendirir. Bu, maddenin AB'de pestisitlerde kullanılıp kullanılamayacağını belirler.

5. AB Üye Devletleri aktif maddeyi içeren pestisit ürünlerinin (formülasyonlarının) güvenirliğini yeniden değerlendirir.

Kaynak

EFSA

Foto: Leitenberger Photography / Shutterstock