D'Hondt Yöntemi İle Belediye Meclis Üye Sayılarının Belirlenmesi

D'Hondt yöntemi, meclislerde dağıtılacak temsilci sayılarını belirleme yöntemlerinden biridir.

Belçikalı hukukçu ve matematikçi Victor D'Hondt tarafından 1878 yılında tasarlanmıştır. Dünya genelinde 60 civarı ülkede halen kullanılmaktadır. Türkiye' deki seçimlerde ise 1961 yılından itibaren kullanılmaya başlanmıştır.

d’Hondt Üye Dağıtım Yönteminin Kısa Açıklaması

 Genel kural olarak bir seçim bölgesinde uygulanacak d’Hondt üye dağıtım yönteminin işleyişinde;

1.  Birinci üye en yüksek oy oranına sahip partiye tahsis edilir.  

2.  İkinci üyenin tahsisi için ilk üyesini çıkaran partinin oy sayısı, o ana kadar çıkardığı üye sayısının bir fazlasına, yani 2’ye bölünür (diğer partilerin oyları aynı kalır). Bu durumda oluşacak yeni oy sayılarında partiler arasında en yüksek oya sahip olan partiye üye tahsis edilir.  

3.  Bu kez o partinin oy sayısı o ana kadar çıkardığı üye sayısının bir fazlasına bölünür, diğer partilerin oyları aynı bırakılır. Bu parti bir önceki ile aynı parti de olabilir.  

4.  Meclise girecek diğer üyenin tahsisleri de benzer şekilde yapılır.

D'Hondt yöntemi, daha büyük partilere daha fazla koltuk tahsis ederek siyasi parçalanmayı azaltır; bu etki, seçim bölgelerinin küçük olduğu durumlarda daha belirgindir.

Örnek

Toplam 25 meclis üyesi olan bir mecliste parti kontenjanı 3’dür. Geri kalan 22 üye D'Hondt yöntemi ile partilere dağıtılmaktadır. Bu seçim bölgesinde A Partisi 30.000, B Partisi 12500, C Partisi 7.000 ve D partisi 600 oy almış olsun. Üyelerin dağılımı aşağıdaki şekilde hesaplanmaktadır.

Parti	A	B	C	D
1 Üye A partisi	30000	24000	11000	6000
1 Üye B partisi	15000	24000	11000	6000
1 Üye A partisi	15000	12000	11000	6000
1 Üye B partisi	10000	12000	11000	6000
1 Üye C partisi	10000	4000	11000	6000
Partilerin Üye Sayısı	2	2	1	0

 

Bu örnekte görüldüğü gibi A partisi 2, B partisi 2 ve C partisi 1 meclis üyesi çıkarır. Kontenjan dolduğu için D partisi üye çıkaramaz.

Kontenjan üyeler

İlçe belediye meclislerinin üye sayıları ilçe nüfuslarına göre belirleniyor.

İlçe belediye başkanlığı seçimini kazanan kişiye de bu meclise kendi istediği üyelerini belirlemesi için kontenjan ayrılıyor.

Belediye başkanlığını kazanan partiye verilen kontenjan belediye meclis üyelerin hesaplamaları şu şekildedir:

Partiler, belediye meclis üye sayısı 9 ve 11 olan yerlerde bir, 15 olan yerlerde iki, 25 ve 31 olan yerlerde üç adet kontenjan adayı gösterirler.

Kaynak

TBMM

tepav  Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı