İsrail Nasıl Kuruldu? Osmanlı'dan 1948 Kuruluş Yılına

1876 yılında Osmanlı yabancıların hicaz bölgesi dışında gayrimenkul satın alabileceğine dair kanun çıkarıyor.

1879, 2. Abdülhamit’in başta olduğu zamanlar. 93 Harbinden yeni çıkılmış ve ekonomi çökmüş durumda. Filistin topraklarına Musevileri  bayındır haline getirme sözüyle yerleştirme önerisinde bulunuyorlar Osmanlı Devleti’ne. O bölge nispeten daha boş ve bayındır durumda değil.  Ancak 2. Abdülhamit bunun toprak bütünlüğü için tehlikeli olabileceği sebebiyle bu öneriyi kabul etmiyor. Bölgede isyan çıkarıyorlar.

İsyan bastırıldıktan sonra 2. Abdülhamit bu kanuna dayalı olarak toprak satın alımlarının arttığını ve o bölgede Yahudi nüfusunun arttırılması yoluyla Yahudi Devleti’nin temellerinin atılmaya çalışıldığını fark ediyor ve önüne geçmeye çalışıyor.

1891 yılından sonra Yahudiler Rusya Romanya ve Yunanistan’dan tehcir edilmeye başlıyorlar. Ticareti domine etmeleri ve bankerlik faaliyetleri sebebiyle. Kaçanlar Osmanlı Devleti’ne sığınıyor ve Osmanlı Devleti için bir problem olmaya başlıyorlar. Ancak Osmanlı sürülen mülteci Yahudileri Filistin’e olmamak kaydıyla ülkenin başka yönetim birimlerine, balkanlar ve ırak bölgesine örneğin, yerleştirmeyi öneriyor.

1896 Yılında Dünya Siyonistler Birliği Başkanı Theodor Herzl İstanbul’a geliyor ve Osmanlı Hükümeti ile görüşüyor. Osmanlı’nın dış borçlarının bir kısmının ödenmesi karşılığında Filistin topraklarına yerleşmelerinin izin verilmesini talep ediyor.

1917 İngiltere'nin Birinci Dünya Savaşı sırasındaki Dışişleri Bakanı Lord Arthur Balfour, Siyonist hareketin liderlerinden olan Lord Rothschild'e bir mektup gönderiyor. Bu mektupta Filistin topraklarında bir Yahudi devleti kurulması konusunda İngiliz hükümetinin kendilerine destek vereceğini bildiriyor. Bu mektup Balfour Deklarasyonu olarak isimlendiriliyor.

1. Dünya Savaşı’ndan sonra Sykes Picot Anlaşması ile o bölge parçalanıyor ve İngiliz mandası altına giriyor. Bundan sonraki yıllarda iki dünya savaşı arasında büyük Yahudi göçleri başlıyor ve yıllar içerisinde bölgede Yahudi nüfusu artıyor.

2. Dünya Savaşı zamanında Filistin’de karşı karşıya gelen Arap ve Yahudiler arasında karışıklık çıkıyor. İngilizler 2. Dünya savaşından sonra yıpranmış ve güçsüzleşmiş, kolonilerinden elini çekmek istiyor. Yahudiler 2. Dünya savaşı Hitler katliamından sonra millet olarak mağdur ve yurtsuz konumuna düşmüş durumdalar.

1947 BM’de İngiltere’nin bölgeden çekilmek isteği üzerine özel bir komisyon kuruluyor. Buna göre Filistin bağımsız oluyor ve ikiye ayrılıyor, Kudüs ayrı bir statüye sahip oluyor. BM kararı üzerine 15 Mayıs 1948’de İngiltere çekilmeyi tamamladığını bildiriyor.

1948, 14 Mayıs’ında İsrail Milli Konseyi İsrail Devleti'nin kuruluşunu Tel Aviv’de ilan ediyor. Arap devletleri buna karşı çıkıyorlar ve 1.Arap-İsrail Savaşı yapılıyor. Bu savaşta Sovyetler İsrail devletine destek veriyor ve 5 Arap devletine karşı yeni kurulmuş olan İsrail devleti zafer kazanarak Filistin’in üçte dördü ile Kudüs’ün yarısına sahip oluyor. Daha sonraki süreçte Arap- İsrail savaşları devam ediyor ve İsrail topraklarını kat kat genişletiyor. Bu esnada Orta doğuda halen etkili olan Arap mülteci sorunu ortaya çıkıyor.